چگونه زرافه ها چنین گردن هاى بزرگی را پرورش دادند؟

بسیارى از دانشمندان بر روى این حیوان تحقیق کرده اند که همه ى آنها در تلاش اند به علت تکامل این گردن پى ببرند. نظریه اى مشهور ولى نادرست از لامارک، دانشمندى که فرضیه هایش را قبل از داروین مطرح کرده بود، حاکى از آن است که زرافه ها با کش آمدن به سمت شاخه هاى درختان، به تدریج چنین گردن هاى بزرگى را پرورش دادند. زرافه ها با انجام مکرر این کار، نه تنها گردن خود را بلندتر کردند، بلکه سپس این رشد (گردن هاى دراز) را به بچه هاى خود انتقال دادند.

هنگامى که کتاب “خاستگاه گونه ها”ى داروین انتشار یافت، عقاید زمانه دگرگون شد. نظریه ى پذیرفته شده درباره ى تکامل زرافه این است که زرافه هایى که بلندترین گردن ها را داشتند، ژن هایشان را با “انتخاب طبیعى” منتقل کردند و میلیون ها سال طول کشید تا ما این حیوان را به آن صورتى که امروز هست ببینیم. دو عامل ساده زرافه ها را به سمت دراز کردن گردنشان کشاند؛ نیاز به غذا و نیاز به زاد و ولد. در حال حاضر، زرافه ها به مراتب بلندترین چرنده در زیست بوم خود هستند و به همین دلیل، مى توانند به غذایى دست یابند که هیچ حیوان دیگرى قادر به دستیابى به آن نیست.

دو عامل ساده زرافه ها را به سمت دراز کردن گردنشان کشاند؛ نیاز به غذا و نیاز به زاد و ولد

این برترى آشکار به ماده ها کمک کرده تا نرهایى را انتخاب کنند که گردن هاى بلندتر و محکم ترى دارند. نرها در نبردهایى با زدن گردن هایشان به یکدیگر، زور و قدرت را تعیین مى کنند. اغلب، این نبردها مى تواند منجر به آسیب دیدگى جدى یا حتى مرگ شود. چنین خطرهایى فقط منجر به پیروزى سالم ترین نرها شده است و بدین طریق، آنها “انتخاب” مى شدند که ژن هاى خود را منتقل کنند. این انتخاب، همراه با عوامل دیگر سبب شده این حیوانات گردن هایى داشته باشند که طولشان مى تواند به ١/٨ متر و وزنشان به حدود ٢٧٠ کیلوگرم برسد.

تاریخچه ى تکامل زرافه ما را به حدود ۵٠ میلیون سال قبل باز مى گرداند. حیوانى شبیه به آنتلوپ به دو گونه تکامل یافت که تا امروز باقى مانده اند. بسیارى از این حیوانات در سراسر اوراسیا و آفریقا پرسه مى زدند تا اینکه منقرض شدند یا به حیواناتى تکامل یافتند که امروزه آنها را مى بینیم. اعضاى باقى مانده از خانواده ى “زرافگان”، اُکاپى (زرافه گردن کوتاه) و زرافه هستند که هر دوى آنها در آفریقا زندگى مى کنند. بسیارى دیگر از اجداد منقرض شده ى زرافه وجود داشتند و فسیل هایشان باقى مانده است.

دانشمندان با استفاده از این فسیل ها توانستند از چگونگى تکامل گردن زرافه ها از نظر کالبدشناختى سر در بیاورند. با وجود داشتن چنین گردن هاى بزرگى، در واقع تعداد مهره هاى گردن زرافه ها به اندازه ى انسان است. تنها ٧ مهره در گردن پستانداران وجود دارد و این بدان معناست که گردن زرافه مهره هایى دارد که طول هر کدام حدود ١ فوت است! در حقیقت به جاى اضافه شدن استخوان هاى بیشتر به ساختار بدن زرافه ها، تنها مهره هاى گردنشان بلندتر شده است. این افزایش طول، مسئول دراز شدن گردن است. اگر مهره ى گردن زرافه ى امروزى را با اجداد منقرض شده اش مقایسه کنیم، مى توانیم بفهمیم که کى و کجا این افزایش طول آغاز شد.

این تصویر، مهره های گردن بسیاری از گونه های مختلف را با مهره های گردن زرافه مقایسه می کند

یک پژوهش اخیر از “ملیدا دانوویتز” و تیمش در موسسه دانشکده ى تکنولوژى طب استخوان درمانى نیویورک به دقت به بررسى نمونه هاى فسیل اجداد زرافه پرداخت (با تمرکز ویژه بر مهره ى گردن و جمجمه ى این حیوانات). با کمال تعجب، این تنها مهره ها نبودند که در حال دراز شدن بودند، بلکه جمجمه ها نیز درازتر مى شدند. یک خانواده ى جدید که احتمالا از اجداد زرافه بوده اند، “Prodremotherium” نامیده شدند که قبل از پیدایش زرافگان زندگى مى کردند. این خانواده خصوصیاتى بسیار شبیه به زرافگان و نیز یکى از اجداد شناخته شده ى زرافه ها یعنى “Canthumeryx” داشتند. هر دوى این خانواده هاى اجدادى آغاز هاى افزایش بیش از حد طول گردن را که در زرافه های امروزى دیده مى شود در خود داشتند.

این مقاله که در نشریه ى “Royal Society Open Science” منتشر شد، در طول ١۵ میلیون سالى که زرافگان مى زیستند و در طى ۵٠ میلیون سال تکامل اجدادى گردن هاى دراز، به طور مفصل ابعاد مختلف هر مهره ى گردن که در این بازه زمانى رشد کرده را مورد بحث و بررسى قرار داده است. بسیار گونه ها و خانواده ها قبل از زرافگان وجود داشتند که همه ى آنها افزایش طول یکى از گردن یا جمجمه را از خود نشان دادند. بیشتر دانشمندان هم عقیده اند که گرچه غیر منتظره است اما جمجمه در واقع اولین بخش خانواده ى زرافه بود که شروع به دراز شدن کرد.

تعیین زمان دقیق شروع این فرایند کار دشوارى است چرا که فسیل ها به ندرت یافت مى شوند، اما در طى دوره ى زمانى نسبتا کوتاه ١۵ میلیون سال گردنى به اندازه ى یک انسان کامل رشد کرد. این حیوانات شگفت آور و تاریخچه ى تکاملشان نه تنها مى تواند به ما کمک کند که درباره ى آنها و رفتارشان بیشتر بفهمیم، بلکه کمک مى کند درک کنیم چگونه در صورت اعمال فشارهاى مناسب، تکامل یا فرگشت مى تواند هر حیوانى را به سرعت تغییر دهد.